مروری بر نقش و اهمیت کژدم‌ها در باورهای گذشته ایرانیان

مقدمه: کژدم‌ها جانورانی هستند که از دوران گذشته به دلیل داشتن نیش زهری مورد توجه انسان بوده‌اند و نگاه متفاوت به این بندپایان سبب ایجاد باورهای درست یا نادرست در مورد آن‌ها شده است. بررسی این باورها در نحوه نگرش، تصورات و دیدگاه‌های دینی ایرانیان در گذشته‌های دور هدف این مطالعه است. روش کار: این مطالعه به روش مروری انجام گرفت و با توجه به واژه‌های کلیدی کژدم، درمان گزش آن‌ها و نقش آن‌ها در باورها و نقش‌مایه انسان و کژدم، از میان 70 عنوان، 42 عنوان موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی مانند: ,SID Web of Science Medline ,Ovid ,PubMed و هم‌چنین کتاب‌های چاپ شده در این زمینه انتخاب و به تجزیه و تحلیل آن‌ها پرداخته شد. یافته‌ها: کژدم‌ها به دلیل داشتن نیش زهری و دردناک و گاهی مرگ‌آور توجه بیشتری را در بین جانوران در تاریخ پزشکی و فرهنگ ایرانیان به خود جلب کرده‌اند، در بعضی از منابع به‌ عنوان نماد قدرت و توانمندی و نگاهبانی از مردم مورد توجه بوده‌اند بطوریکه در آثار تاریخی به جا مانده از پیشینیان در سرتاسر جغرافیای فرهنگی و تاریخی ایران به فراوانی یافت می‌شوند. نتیجه‌گیری: می‌توان گفت که نقش کژدم به دلیل نیش دردناک و گاها کشنده در باورها، واقعیت‌ها، تحلیل آداب و رسوم و ایجاد آن نقش مهمی داشته است، این نقش در مواردی واقع‌گرایانه بوده است و در مواردی با اوهام ترکیب شده و نادرست است. کلیدواژه‌ها: کژدم، اهمیت پزشکی، باورها، ایران باستان